اون روز چی پوشیده بودی؟ تصاویری تلخ از خاطرات تجاوز

یازدهم آذر ۱۴۰۳ خبری تلخ و شوک‌آور در رسانه‌های داخلی در ایران منتشر شد مبنی بر این که چند جوان دانشجو یکی از دختران هم‌کلاسی خود در یاسوج را ربوده، او را به صورت جمعی مورد آزار و اذیت جسمی، تعرض، تجاوز و ضرب و جرح با چاقو قرار داده و ویدیوی اقدامات خود را در رسانه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند. در همین راستا و در راستای برخورد صحیح با قربانیان آزار و تجاوزهای جنسی، وظیفه دانستیم که بی‌تفاوت از کنار این اخبار تلخ رد نشویم و همین بهانه‌ای شد که تصاویری از موزه «چی پوشیده بودی؟» را گردآوری کنیم.

ایده‌ی این موزه برای اولین بار توسط تیم تحقیقاتی دانشگاه ایالت آرکانزاس در آمریکا و برای فرهنگ‌سازی در حوزه‌ی حمایت از قربانیان تجاوز مطرح شد. درواقع هدف اصلی این طرح، مبارزه با عادی‌سازی تجاوز و مقصر نشان دادن قربانیان بود. این موزه برای نکوهش عبارت‌هایی مثل «وقتی بهت تجاوز شد چی پوشیده بودی؟« یا «تقصیر خودت بود که لباس پوشیده‌ای تنت نکرده بودی» شکل گرفت.

در این موزه تعدادی قربانی با رضایت خودشان، لباس‌هایی را که موقع تجاوز به تن داشتند، به موزه اهدا کردند و داستان خود را در کنار لباس‌ها نوشتند. اولین موزه با لباس قربانیان و بهتر است بگوییم بازماندگان تجاوزات جنسی، در سال ۲۰۱۴ با بیش از ۱۰۰ اوت‌فیت افتتاح شد. این موزه با نمایش لباس بعضی قربانیان که در سنین کودکی یا حتی در روز ازدواجشان به این واقعه هولناک گرفتار شده بودند، مردم را با حقایق ترسناک و شکه‌کننده‌ای روبرو کرد. بعد از وایرال شدن عکس‌هایی از موزه‌ی لباس قربانیان در سال ۲۰۱۴، مردم سراسر جهان از این ایده استقبال کردند و در کشور خودشان نمایشگاه‌هایی با همین کانسپت و مضمون افتتاح کردند.

این ایده تا امروز نیز دوام آورده و هم‌اکنون نمایشگاه لباس قربانیان تجاوز جنسی سالِ ۲۰۲۴، در شهر نیویورک برپاست. در این مراکز مددکاران اجتماعی هم در کنار قربانیان حضور دارند، چرا که بسیاری از آن‌ها علاوه بر درد اصلی، مجبور به تحمل نگاه منفی جامعه نیز هستند. بدترین قضاوت برای این قربانیان مقصر دانستن آن‌هاست در حالی که باید بدانیم در هیچ شرایطی و با هیچ پوششی یک قربانی تجاوز یا تعرض جنسی مقصر نیست!