صنعت پوشاک در ایران باستان

کشور ما ایران، یکی از ملت‌های پیشرو در زمینه لباس و پوشاک بوده است که تاریخ لباس و پوشش مردم آن به چندین هزار سال قبل می‌رسد. در این مقاله می‌خواهیم به تاریخ صنعت پوشاک در ایران باستان بپردازیم.

لباس در ایران باستان

نخستین ابزار ریسندگی در نزدیکی بهشهر در غار کمربند پیدا شده‌است که مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح است. در ناحیه سه گابی کردستان از درون تابوت های سفالین محتوی اجساد کودکان شواهد باستان ‌شناختی درباره منسوجات مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد به دست آمد ه‌است. در تپه سیلک، آینه ‌ای پیدا شده‌است که رشته ‌هایی از کتان روی آن دیده ‌می‌‌شود. همچنین در کهن ‌ترین بخش شهر شوش، سوزنی سوراخ‌ دار یافت شده‌است. افزون بر آن دو سر نیزه پیدا شده که از نقوش پارچه‌هایی پوشیده شده بودند که متعلق به ۳۵۰۰ تا ۳۰۰۰ پیش از میلاد مسیح هستند.

پوشش ایرانیان باستان

ایرانیان نخستین کسانی بودند که کت آستین‌دار و شلوار می‌پوشیدند. مردمان دیگر تمدن‌ها چون آشوریان، بابلیان و یونانیان شلوار نمی‌پوشیدند، حتی یونانیان به ایرانیان به دلیل پوشیدن شلوار کنایه می‌زدند تا جایی که اسکندر علی‌رغم پوشیدن لباس ایرانی، از پوشیدن شلوار امتناع کرد. علاوه بر نقش و نگارهای بدست‌آمده، در آثار تاریخ‌نگاران یونانی چون هرودوت هم این نوآوری ایرانیان بازتاب یافته‌است. در زمان اشکانیان شلوار و بالاپوش‌های آستین‌دار به تن‌پوش مرسوم در سرتاسر خاور نزدیک تبدیل شد. که نمونه‌هایی از شلوار و پیراهن این دوره را می‌توان در تندیس فلزی سردار اشکانی در موزه ایران باستان دید. در دوره ساسانیان کت کوتاه جلوبازی استفاده می‌شد که بلندای آن تا زیر سینه می‌رسید و آستین‌های بلندی داشت و با دکمهٔ دایره‌ای‌شکل در جلوی سینه بسته می‌شد. گرداگرد پایین و یقه هم به نوارهای زیبایی مزین بوده‌است. این نوع کت، در نقوش تاق بستان و بشفاب‌های نقره‌ای این دوره ثبت شده‌است. ایرانیان تا پیش از اسلام عموماً از نوعی شلوار تنگ و چسبان چرمی استفاده می‌کردند، که برای سوارکاری مناسب بود. پس از اسلام این نوع شلوارها به شلوارهای امروزی کردی شبیه‌ تر شد و بالاپوش نیز با قبا جایگزین شد. بنا به روایتی کت و شلوار به شکل امروزی در ایران از دوره صفویه رواج یافت و به خصوص پس از انقلاب مشروطه با گسترش سفرها به اروپا، کت و شلوار در میان مردان ایرانی مورد استقبال واقع شد.

پوشش زنان در ایران باستان

بر نقوش سنگی که در ارگیلی ترکیه یافت شده‌است، زنی ایرانی با چادر سوار بر اسب نشان داده‌شده‌است (ترکیه در آن دوران بخشی از ایران بوده‌است). حتی از زیر برف‌های منطقهٔ پازریک روسیه(که در آن دوران بخشی از ایران بوده‌است)، سرپوش‌های پارچه‌ای زنان هخامنشی پیدا شده‌است. در یکی از مهره‌های سنگی هخامنشی که امروزه در موزه لوور نگهداری می‌شود، یک شاهزاده هخامنشی به همراه همنشینان زنش دیده می‌شود، که شاهزاده چادر و همنشینان سرپوش دارند.

مطالب مرتبط:

1- لباس قاسم آبادی لباس محلی مردم گیلان

2- تاج گل سر رسمی اوکراینی

3- چاروق پاپوش سنتی ایرانی