زیبایی مسحورکننده فرش ایرانی دنیای مد و فشن را زیر و رو کرد

ایرانی‌ها بر سر موضوعات مختلف گاهی اختلاف نظر دارند، اما همه متفق‌القول هستند که فرش ایرانی در دنیا، لنگه ندارد. واقعاً هم همین طور است. فرش ایرانی یکی از نفیس‌ترین و زیباترین صنایعی است که به دست بشر آماده می‌شود. طرح‌ها، رنگ‌ها و ماجراهایی که در پی هر نخ و بند فرش‌های ایرانی پنهان‌اند، خروجی این هنر را به شدت دل‌پذیر و فاخر می‌کنند. شاید برایتان جالب باشد که پای فرش‌های ایرانی به دنیای مد هم باز شده است. در این مقاله، از اثرات فرش ایرانی بر دنیای فشن می‌گوییم.

صفویه و صادرات فرهنگی و تجاری

در دوران صفوی، تجارت ایرانی پررونق بود و بدیهی است که فرش هم به عنوان یکی از تولیدات مطلوب و معروف کشور، راه به نقاط دیگر دنیا پیدا کرده بود. فرش‌های ایرانی از سوی تجار وطنی معامله می‌شدند و راه خود را به فراسوی مرزها و سرزمین‌های تازه باز می‌کردند. آشنایی دنیا با فرش ایرانی به همان اوقات بازمی‌گردد. مهم‌ترین اثری که در ابتدا، دنیا از فرش‌های ایرانی دریافت کرد، طرح‌های خارق‌العاده و زیبایی بود که نه طراحان بزرگ خانه‌های مدوفشن، بلکه زنانی ساده از دل فرش‌بافی‌ها، آن‌ها را خلق می‌کردند. معروف‌ترین طرح ایرانی که از فرش‌های دستباف استخراج و از سوی غربی‌ها و ملل دیگر مورد پسند واقع شد، چیزی نبود جز بته جقه. بته جقه‌ها با آن ظرافت خطوط از سوی طراحانی در سراسر دنیا مورد استقبال قرار گرفتند. این روزها، بسیاری از شرکت‌های مهم دنیا، از این طرح برای انواع لباس‌ها و کفش‌های خود بهره می‌برند.

شکوه طراحی در دوران بعد از قاجار

در دوران قاجار، به واسطه علاقه ناصرالدین‌شاه و شاهان دیگر به غرب و دنیای تازه مد و فشن، پارچه‌بافی و امور مرتبط با آن پررنگ‌تر از همیشه شده بود. پاگذاشتن این پادشاهان به سرزمین‌های دیگر هم در تغییر استایل و شیوه پوشش زن‌ها و مردان نقش پررنگی داشت. طرح‌هایی سنتی از پارچه‌های نفیس ایرانی در آن دوران به جای مانده است. در دوره بعدی و با روی کارآمدن پهلوی‌ها، اهمیت به مدوفشن بیشتر از هر زمان دیگری شد. ملکه دوران پهلوی از نقش‌های سنتی ایرانی و طرح فرش‌ها برای لباس‌هایش استفاده می‌کرد و همین موضوع هم نقش مهمی در شناساندن صنایع هنری و سنتی ایرانی از قبیل فرش به دنیای مد داشت.

دوران مینیمالیسم و هنر سنتی ایرانی

این روزها که دنیا ادعا می‌کند به دهکده‌ای کوچک تبدیل شده و همه با هم به سرعت در ارتباط هستند، برندهای بسیار بزرگی به سراغ استفاده از طرح‌های محلی و بومی کشورهای مختلف می‌روند. نقش فرش‌ها هم روی لباس‌هایی از برندهای مختلف و محصولات دنیای فشن بیشتر از همیشه پررنگ شده است. استفاده از نقوش ایرانی روی پارچه لباس‌هایی با طراحی‌های غیرسنتی واقعا اعجاب‌انگیز و جالب به نظر می‌رسد. دنیای هنر حد و مرزی ندارد و این گونه تلفیقات ایده و اجرا واقعاً جذاب‌اند.

حالا که طراحان به دنبال نوعی مینیمالیسم و اجرای الگوهای دنیای مد و فشن کلاسیک به سبک تازه‌ای هستند، استفاده از طرح‌هایی اصیل مانند نقوش فرش برای پارچه لباس‌ها، کراوات‌ها، کفش‌ها و حتی اکسسوری‌ها هم بیش از پیش مورد استقبال واقع شده است. مثال نقوش فرش‌های ایرانی در کمتر طرح سنتی از صنایع کشورهای دیگر به چشم می‌خورد. رنگ‌ها و طرح‌های بستر فرش ایرانی به طراحان اجازه می‌دهند که در اجرای سبکی متفاوت و خاص، به خوبی عمل کنند. در تصویر بالا، نمونه‌ای از طرح‌های سنتی ایرانی را روی کفش‌هایی به شدت اسپرت و غیررسمی مشاهده می‌کنید. همان‌طور که می‌بینید، خروجی چنین کاری بسیار عالی است و واقعا چشم‌نواز به نظر می‌رسد. قبول دارید؟

برندهای خارجی و الهام از فرش ایرانی

برند مشهوری مانند هِرمس در سال ۲۰۱۳، به سراغ طرح‌ فرش‌های ایرانی رفت و در هفته مد نیویورک از کالکشن یا همان مجموعه‌ای به نام «تبریز» رونمایی کرد. در لباس‌های این مجموعه از طرح فرش‌های ایرانی مختلف استفاده شده بود. طرح نوعی روسری با نامی ایرانی قلمدان هم پیش‌تر از سوی طراحان این برند صورت گرفته بود. فقط هرمس دل‌بسته فرش ایرانی نشده، برندهای مطرح دیگری مانند ژیوانشی هم نسبت به این محصول ایرانی زیبا علاقه نشان داده‌اند. این برند در کالکشنی مردانه از طرح فرش‌های ایرانی بهره برده و انصافا هم خروجی‌های جذابی را روانه دنیای فشن کرده بود.

مشاهده این طرح‌ها و مدل‌ها نشان می‌دهد که چقدر در داخل کشور، از بهره‌مندی از ظرفیت‌های طراحی و فشن دور هستیم. لباس‌هایی که در تصاویر بالا مشاهده می‌کنید، حسابی جذاب و زیبا و البته کاربردی‌ هستند. در واقع، یکی از جذابیت‌های برند ژیوانشی در به کارگیری طرح فرش برای لباس‌هایش، استفاده از آن‌ها به زبانی کاملاً امروزی و شکیل بود.

توری بِرچ هم برند دیگری بود که به سراغ فرش‌های ایرانی رفت. اما زمانی استفاده از فرش‌ها به اوج شهرت خود رسید که گوچی هم به آن‌ها توجه نشان داد. گوچی در طراحی لباس‌های یکی از کالکشن‌های خود از طرح فرش کمک گرفته بود. این علاقه به هنر ایرانی فقط در طراحی لباس‌های گوچی دیده نشد. این برند فرش‌هایی نفیس و اصیل هم خریداری کرده و برای نمایش مدل لباس‌هایش، محیط و صحنه را با آن‌ها تزئین کرده بود.

در آخر

نگاهی به طرح فرش‌های ایرانی در دنیای مد نشان می‌دهد که ظرفیت آن‌ها در به‌کارگیری در انواع استایل‌ها بسیار شیرین و متنوع است. شاید انتظارمان این باشد که فرش‌های ایرانی فقط در استایلی رسمی قابل استفاده هستند، اما این طور نیست. دنیا و برندهای مشهور ثابت کرده‌اند که نقوش ایرانی روی فرش‌ها ظرفیت این را دارند که در استایل‌هایی از رسمی تا بوهو، از مینیمال تا اسپرت بنشینند و نتایج بسیار زیبایی به وجود بیاورند. حیف است که از این طرح‌های درجه یک و عالی در صنعت مدوفشن خودمان به خوبی استفاده نمی‌شود. شاید برندهای ایرانی هم روزی به سراغ این طرح‌ها بروند و از آن‌ها الگوبرداری کنند. به نظر می‌رسد که برای رسیدن به یک نتیجه قابل توجه و زیبا، زیرساخت‌هایی به پیچیدگی برندهای چون هرمس یا گوچی نیاز است. در غیر این صورت، کیفیت ضعیف، نه تنها زیبایی فرش ایرانی را نشان نمی‌دهد، بلکه آن را مخدوش هم می‌کند و زیر سوال می‌برد. نظر شما چیست؟ به طرح فرش در دنیای مدوفشن علاقه دارید یا از آن دسته افرادی هستید که معتقدند، هرچیزی باید در دنیا و حیطه مخصوص به خودش پیش برود؟ نظرتان را با ما درمیان بگذارید.