لباس مردم ژاپن در طول تاریخ

ژاپن یکی از کشورهایی است که پیشینه و تاریخی بسیار غنی در همه زمینه ها دارد و سبک زندگی و تفکر ژاپنی همیشه برای بسیاری از روشنفکران جهان الگو بوده است. این ملت پیشگام در زمینه پوشش و طراحی لباس نیز تاریخی بلند بالا دارند و لباس های خاص و زیبای ژاپنی در یکی دو قرن اخیر تاثیر عمیقی روی پوشاک غربی داشته است. در این مقاله می خواهیم لباس مردم ژاپن در طول تاریخ را بررسی کنیم و با تغییر و تحولات آن در طول قرن ها آشنا شویم.

کیمونو

کیمونو در زبان ژاپنی از دو بخش کی فعل پوشیدن و مونو به معنای چیز تشکیل شده است که به صورت تحت الفظی یعنی چیز پوشیدنی. کیمونو در اصل به همه پوشیدنی‌ها اطلاق می‌شد، اما معنای ویژه آن جامه‌ای سرتاسری است که زنان، مردان و کودکان بر تن می‌کنند.  کیمونو، جامه‌ای است آستین‌دار، بلند و صاف که تا ساق پا را می‌پوشاند. سرآستین‌ها معمولا بسیار گشاد است، چنان‌که گاه به نیم‌ متر می‌رسد.

جلوی کیمونو باز است و معمولا از چپ به راست دور بدن را می‌پوشاند. به دیگر بیان تکه چپ آن روی قسمت راست قرار می‌گیرد. کیمونو گاهی هم از راست به چپ به تن می‌شود، به‌ویژه هنگام مراسم تدفین. شالی نیز دور بدن بسته می‌شود که کیمونو را محکم نگاه می‌دارد و ابی نام دارد.

کیمونو را معمولا با پای‌ افزارهای سنتی می‌پوشند مانند گتا  یا زوری که از چوپ ساخته می‌شود. جورابی که با کیمونو می‌پوشند تابی نام دارد که شکافی در پنجه پای آن دیده می‌شود. زیر کیمونوهم کیمونوی کوچکتری به‌عنوان لباس زیر پوشیده می‌شود که ناگاجوبان خوانده می‌شود.

گونه دیگر کیمونو یوکاتا نامیده می شود که در فصل تابستان توسط مردان و زنان پوشیده می شود. با توجه به اقتضاء زمان همراه این کیمونو از صندل چوبی استفاده می شود همراه با یک کمربند چرمی یا پارچه ای. یوکاتا معمولاً از کتان بسیار سبک ساخته می شود و رنگ آن معمولاً از ترکیب رنگ های بسیار روشن می باشد. و بیشتر زمان فستیوال تابستانی همانند بن ادوری استفاده می گردد.

اگر چه به نظر می رسد کیمونو با شکل و شمایل امروزی پوشاک رایج و سنتی مردم ژاپن در طول تاریخ بوده است اما این باور غلط برخاسته از عدم شناخت صحیح از دوره های تاریخی کشور ژاپن و تاثیر آن بر روند پوشش مردم ژاپن است. منشا آن چیزی که امروزه ما آن را را کیمونو می نامیم به قرن هفتم میلادی باز می گردد. البته در پوششی که در آن زمان استفاده می شد به سختی می توان عناصری از کیمونوی امروزی یافت. لباسی که در آن زمان استفاده می شد شامل یک ردای سیاه و یک کمربند چرمی یا پارچه ای بود. این تکامل تا قرن نوزدهم در دوره ادو ادامه داشت که تقریباً به پوششی مشابه کیمونوی امروزی می رسیم که با تغییرات اندکی که در طرح و دوخت در دوره مدرن بوجود آمد کماکان استفاده می شود

لباس باستانی مردم ژاپن

طبق اطلاعات بدست آمده از نقاشی ها و منابع مکتوب، لباس دربار ژاپن در زمان باستان کاملا مشابه لباس دربار چین بوده است زیرا در این دوره شاهد استیلای فرهنگ و تمدن چین بر تمامی حوزه شرق آسیا هستیم. تا قرن هفتم میلادی پهنه کشور ژاپن شامل قبایل مختلفی بود که در این کشور می زیستند. به مرور زمان این قبایل تصمیم گرفتند تا همچون همسایه غربی کشورشان چین با یکدیگر متحد شوند و تشکیل یک امپراطوری با پایتخت واحد دهند. لباس ها، کفش ها، شیوه آرایش مو و نقاشی های این دوره به نام سبک سو و تانگ مشهور است.

در سال 718 پیرو امپراطور سلسله نارا، قوانینی برای محدود کردن تاثیر فرهنگ چینی بر زندگی روزمره و پوشش مردم ژاپن وضع کرد. بر طبق قوانین یرو، لباس و ردا باید از سمت چپ روی سمت راست گذاشته شود. در صورتی که چینی ها سمت راست را روی بخش چپ قرار می دادند که نشانه ای از فرهنگ بربر بود. زیرا این روش راحت تری برای افراد راست دست بود. قرار دادن بخش چپ لباس روی سمت راست و بستن آن با کمربند چرمی تبدیل به قاعده ای برای کیمونو در طول تاریخ شد. این دوره به دوره نارا مشهور است.

دوره سلسله هییان

دوره سلسله هییان که در حدود سال 894 میلادی شروع شد. این دوره را می توان پایان استیلای فرهنگ چینی بر ژاپن و رشد و شکوفایی سبک بومی هنر و فرهنگ نامید. معماری،الفبای رسمی، فرهنگ پوشش و همه دستخوش تغییر و تحول شد. در این دوره از الفبای چینی برای نگارش متون علمی و فنی استفاده می گردید و از الفبای سهل تری که امروزه به نگارش ژاپنی مشهور است برای نوشتن ادبیات و شعر به کار می رفت. الفبای ژاپنی بیشتر مورد استفاده زنان بود همین عامل سبب رشد ادبیات زنان در این دوره گردید و اشعار محلی نیز پدید آمد. یکی آثاری که می تواند ما را بیشتر با این دوره آشنا نماید، دداستان های مصور گنجی است. لباس های دوره هییان دارای دوخت بسیار ظریف و زیبا و همچنین مملو از جزئیات و طرح ها و ترکیب های رنگی زیبا ، اصیل و خلاقانه بود. لباس های زنان اشراف این دوران گاهی تا چهل لایه نیز می رسید که نشانه سطح بالای اجتماعی صاحب آن بود.

دوره کاماکورا

در دوره هییان قدرت کشور ژاپن به اوج خود رسید ولی هنوز در این کشور امیران محلی صاحب قدرت بودند. اما سرانجام پس از دوران باشکوه هییان یکی از امیران محلی کشور ژاپن توانست کل ژاپن را متحد کند. پوشش مردم در این دوره از تزیینات دوره هییان عاری گشت و طرح ها بصورت بسیار انتزاعی در رنگ های یکدست و تیره استفاده می شد. می توان گفت در این دوره جنبه کاربردی لباس بر جنبه تزیینی آن غلبه کرد.

دوره موراموچی

در این دوره به خاطر جنگ قدرت در داخل کشور و ترس از نفوذ خارجی ها،همانطور که در قبل بدان اشاره گردید کشور ژاپن به مدت سیصد سال انزوا را برگزید و ارتباط خود با کشور های خارجی را بطور کامل قطع کرد. در این دوره شاهد دوخت لباس ها بطرزی استادانه هستیم. خانم ها پوشیدن هاکاما را متوقف کردند و رداهای بلندی که تا قوزک پا بلند با لباس های گشاد به تن می کردند. مردان نیز لباس های گشاد با شلوارها ی گشاد تا قوزک پا به تن می کردند. در انتهای این دوره شاهد ورود فرهنگ پوشش غربی به لباس های ژاپنی هستیم.

فرهنگ پوشش مردم ژاپن در دوره معاصر

وقتی که در مورد مد در ژاپن امروز صحبت می کنید می توان گفت مردم ژاپن در زمینه مد از سبک منحصر به خود استفاده می کنند. مد نقش بسیار موثری در زندگی روزمره مردم ژاپن بازی می کند. باید این را در نظر داشت انتخاب یک مد برای پوشش در کشور ژاپن می تواند بیانگر این باشد که شما چگونه می اندیشید و یا بیانگر گرایش جدید جامعه می باشد. فرهنگ طراحی مد معاصر ژاپن تلفیقی از سبک های سنتی، اروپایی، فانتزی تلفیقی، عجیب و غریب، بیگانه و آینده نگرانه می باشد. طراحان مد معاصر ژاپن تنها تامین کننده نیازهای مردم ژاپن به طرح های متنوع پوشاک نیستند بلکه در سطح جهانی مطرح بوده و از شناخته شده ترین طراحان جهان محسوب می شوند.

مطالب مرتبط:

1- لباس قاسم آبادی لباس محلی مردم گیلان

2- تاج گل سر رسمی اوکراینی

3- چاروق پاپوش سنتی ایرانی