درباره عینک مرموز دست‌نیافتنی‌ترین کارگردان سینمای ایران؛ به مناسبت روز سینما

بانی مگ: عباس کیارستمی کارگردان به‌نام کشور همیشه لباس‌ها و عینک دودی خود را به گونه‌‌ای انتخاب می‌کرد که مورد توجه بسیاری قرار می‌گرفت و بیشتر کارگردانان و هنرمندان به تبعیت از انتخاب و سلیقه کیارستمی در انتخاب استایل، لباس‌هایشان را تهیه می کردند. در واقع می‌توان گفت که استایل هوشمندانه و مینیمال عباس کیارستمی به عنوان استایل یک کارگردان و یک هنرمند تعریف شد و بسیاری را شیفته این مدل لباس و استایل مردانه کرد.

نگاه کوتاهی به زندگی عباس کیارستمی

عباس کیارستمی در ۱ تیر سال ۱۳۱۹ در تهران متولد شد. کیارستمی در حوزه‌های هنری همچون کارگردانی، فیلمنامه‌نویسی، تدوین‌گری، عکاسی، تهیه‌کنندگی، گرافیست، کارگردانی بین‌المللی هنری، نویسندگی و نقاشی فعالیت می‌کرد.

در کارنامه هنری او می‌توان به ساخت بیش از ۴۰ فیلم سینمایی، فیلم کوتاه و مستند اشاره کرد که در این میان فیلم‌هایی همچون طعم گیلاس، کپی برابر اصل، خانه دوست کجاست و باد ما را خواهد برد، نه تنها در سطح کشور، بلکه در سطح بین‌الملل مورد توجه و ستایش سینماگران و مردم قرار گرفت. ناگفته نماند فیلم‌های او هیچ‌گاه سبک عامه‌پسندی نداشت و کارهای او در گروه فیلم‌های مستقل سینما قرار می‌گرفت و معمولا در سینماهای ایران اکران نمی‌شدند.

بسیاری کیارستمی را در زمره موج نوی سینمای ایران قرار می‌دهند، چرا که سبک مستندگونه، انتخاب فضاهایی شرقی در اکثر فیلم‌ها و شاعرانگی در فیلم‌های او موج می‌زد. به همین سبب فیلم‌های او پنج بار نامزد جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن شد و برای فیلم طعم گیلاس، این جایزه‌ی بزرگ و مهم سینمای دنیا را از آن خود کرد.

علاوه بر این عباس کیارستمی دو بار جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم فجر را برنده شد و با دریافت ۳۲ جایزه از جشنواره‌ه‌های سینمای داخلی و خارجی، یک هنرمند پرافتخار در ایران و دنیا به شمار می‌آمد.

عباس کیارستمی در ۱۴ تیر سال ۱۳۹۵، پس از گذراندن بیماری سختی، درگذشت. یاد و خاطره و فعالیت‌های بزرگ او نه تنها میان هنرمندان ایرانی، بلکه هنرمندان مطرحی همچون مارتین اسکورسیزی، ژان لوک گدار، ژولیت بینوش و ورنر هرتسوک و تمام سینمادوستان دنیا باقی خواهد ماند.

عینک دودی رازآلود عباس کیارستمی

عباس کیارستمی از حساسیت به نور خورشید رنج می‌برد و به همین دلیل سال‌ها در فیلم، پشت صحنه، عکس‌های خود و حتی در فرش قرمزهای مهم و بزرگ بین‌المللی با عینک دودی متفاوتی ظاهر می‌شود. اما داستان این عینک دودی در این جا به پایان نمی‌رسد، چرا که عینک‌های آفتابی وی، امضایی بر استایل خاص و ساده کیارستمی بود و همه او را با عینک آفتابی مستطیل شکل‌اش می‌شناختند. او در مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز به شوخی بیان کرد که تنها از عینکش در حمام استفاده نمی‌کند!

عباس کیارستمی کارگردان و فیلمنامه‌نویس مطرح ایران تمام روایت فیلم و عکس‌هایش را از پشت شیشه دودی عینک‌هایش مشاهده می‌کرد. شاید همین عینک‌های دودی مستطیل شکل جادویی باعث می‌شد که دنیا را متفاوت و شاعرانه ببیند و فیلم‌های ماندگاری در کارنامه خود ثبت کند.

بسیاری از مردم، هنرمندان را با نشانی یا علامتی در ظاهر یادآوری می‌کنند. برای مثال جان لنون، خواننده مشهور گروه بیتلز نیز با عینک گردش یاد می‌شود، آدری هپورن، بازیگر زیبایی هالیوودی را با عینک آفتابی گربه‌ای می‌شناسند و عباس کیارستمی را با عینک دودی مستطیل شکل یاد می‌کنند که محال است در تصاویر یا نقاشی‌ها، کیارستمی را بدون این مدل عینک آفتابی مشاهده کنید.

عینک آفتابی مستطیلی، طوری بر چهره کشیده کیارستمی می‌نشست که گویی این عینک آفتابی را با اندازه‌های دقیق و قالب گیری، مطابق با چهره او می‌ساختند. عینک آفتابی مستطیلی نه تنها با لباس‌های کژوال او، بلکه با کت و شلوار‌های رسمی که در فرش قرمز‌های بین‌المللی به تن می‌کرد، ترکیب جذاب و ماندگاری بود.

در واقع برخلاف بسیاری که تصور می‌کنند، عینک آفتابی با کت و شلوار یا لباس رسمی ترکیب چندان جذابی نمی‌شود، عباس کیارستمی خلاف این تصور را همچون فیلم‌های متفاوتش ثابت کرد. اگرچه عینک آفتابی مستطیل شکل در چند سال اخیر چندان مورد استقبال عموم قرار نمی‌گرفت، اما این اکسسوری یار همیشگی و جزء ثابتی در استایل کیارستمی باقی ماند. پس از فوت ناگوار عباس کیارستمی، بسیاری از هنرمندان در بزرگذاشت وی، عینک دودی بر چشمانشان زدند تا یاد او را زنده نگه‌دارند.

تعریف استایل اسمارت کژوال از استایل عباس کیارستمی

هنگامی که معنای لباس راحت را تعریف می‌کنیم، معمولا بسیاری تیشرت و شلوارک را تصور می‌کنند. اما استایل کژوال خود به چندین گروه لباس راحت تقسیم می‌شود که بسیاری از مردم، به‌خصوص هنرمندان را در چند سال اخیر مجذوب خود کرده است. در واقع استایل کژوال این فرصت را به ما می‌دهد که به انتخاب و سلیقه و خصوصیات اخلاقی خود نزدیک‌تر باشیم.

اما استایل اسمارت کژوال کمی با استایل کژوال متفاوت است. استایل اسمارت کژوال از سال ۱۹۸۰ توجه بیشتری را به خود جلب کرد. چرا که استایل اسمارت کژوال ترکیبی از لباس‌های راحت همچون شلوار جین و لباس‌های رسمی همچون کت مردانه است. از این رو افرادی که به دو استایل کژوال و رسمی علاقه داشتند، به بهترین فرصت دست یافتند.

در این صورت می‌توانیم استایل اسمارت کژوال را با کمک استایل عباس کیارستمی ساده‌تر تعریف کنیم. معمولا کیارستمی یک شال به دور گردن خود می‌بست که توجه بسیاری از هنرمندان را به خود جلب می‌کرد. این شال‌های ساده همچون دستمال گردن استایل رسمی نبودند و ظاهر به اصطلاح اسپرتی هم نداشتند. استفاده از همین شال گردن مردانه به ظاهر ساده، استایل او را هوشمندانه‌تر می‌کرد.

بیشتر عکاس‌ها و فیلم‌های که کیارستمی در آن حضور دارد، اورکت خاکی به چشم می‌خورد و معمولا دکمه آن باز است که زیر کت یک پیراهن یا تیشرت مردانه به تن دارد. به نظر می‌رسد عباس کیارستمی به استایل کژوال یا غیررسمی علاقه بیشتری داشت و به غیر از مراسم‌های رسمی و فرش قرمزها، با اورکت خاکی یا پیراهن مردانه ساده‌اش در تمام محافل ظاهر می‌شد.

اورکت مردانه را با رنگ‌های خنثی همچون سبز ارتشی، خاکی، قهوه‌ای، طوسی و کِرِم طراحی می‌کنند و همین مسئله باعث می‌شود که استایل اسمارت کژوال متفاوت‌تر جلوه کند و با هر رنگی ترکیب بهتری داشته باشد. معمولا افرادی که به لباس‌های راحت علاقه دارند، جذب استایل کژوال یا اسمارت کژوال می‌شوند.

وودی آلن، کارگردان، نویسنده و بازیگر مشهور آمریکایی نمونه نزدیکی از لحاظ ظاهری به کیارستمی است. وودی آلن سال‌ها است که از یک مدل عینک مربعی استفاده می‌کند. معمولا روی جلد کتاب‌های وودی آلن به جای عکس وی، تنها یک عکس از مدل عینک مربعی او چاپ می‌کنند. استفاده از لباس‌های کژوال، ساده و مینیمال نیز از ویژگی‌های او به شمار می‌آید.

با این حال اگر طرفدار فیلم‌های وودی آلن هستید، احتمالا تا به حال متوجه شباهت لباس‌های بازیگرانش با سبک لباس‌های خودش شده‌اید. مردی آزاد با اورکت خاکی، پیراهن مردانه ساده، شلوار کتان و عینک مربعی که افکارش با دیگران متفاوت است.

عباس کیارستمی، چه در هنر و چه در زندگی، فردی آزاد بود که همین احساس آزادی و رهایی را می‌توان نه تنها در فیلم‌هایش، بلکه در استایل ساده او مشاهده کرد. در واقع به نظر می‌رسد کیارستمی انتخاب لباس خود را محدود می‌کرد و همین محدودیت باعث شد که استایل او با همان اورکت خاکی و عینک آفتابی مستطیلی خاص خودش باشد.

اگرچه تنوع چندانی در استایل عباس کیارستمی مشاهده نمی‌شود، اما همین سادگی و آزادی در انتخاب لباس‌هایش باعث شد که توجه بسیاری را به خود جلب کند و حتی به یک الگو نه تنها در زندگی شخصی و هنری، بلکه در استایل در میان هنرمندان و مردم تبدیل شود.