نمایش ادامه دارد؛ این آهنگ معروف فردی مرکوری فقید را شنیدهاید؟ قطعه show must go on، یکی از جذابترین و پرمفهومترین آثار موسیقی در دهههای گذشته است. خواننده این اثر، فردی مرکوری از آن دسته هنرمندان صاحب سبک و مؤلفی بود که نه تنها اصالت را در کارهایش بلکه در سبک پوشش و استایلش هم انعکاس میداد. در این مقاله میخواهیم مروری بر سبک پوششی این خواننده افسانهای داشته باشیم. با ما همراه هستید؟
جرئت متفاوتبودن
اگر بخواهیم یکی از پررنگترین ویژگیهای شخصیت پوششی فردی مرکوری را مطرح کنیم به جرئتمندیاش در متفاوتبودن میرسیم. او خاص بود و از این موضوع نه واهمهای داشت و نه خجالتی. یکی از دلایل شهرتش در کنار هنر فاخری که داشت هم همین جسارت بود. او از امتحانکردن استایلهای عجیب و نامتعارف وحشتی نداشت و همیشه در ردیف نخست صف خاصپوشهای عجیبوغریب میایستاد. یکی از معروفترین استایلهایش هم شلوارهای سرهمی بود که در قسمت سینه برهنه بودند. او تلفیقی از عناصر پوششی منتسب به زنان را با مؤلفههای مردانه ظاهر ترکیب میکرد و نتیجهای را به نمایش میگذاشت که تا ابد در ذهن طرفداران موسیقیاش ماندگار هستند.
شکستن حصارهای جنسیت
یکی از مهمترین نکات در مرور استایل فردی مرکوری این بود که به ارائه و ابراز خردهفرهنگهای زمان خود اهمیت میداد. او از اکسسوریهایی استفاده میکردن که نماینده نوعی از رابطه جنسی مبتنی بر برده-ارباب بودند. یا در موارد دیگر، از استایلهایی برای حضور در صحنه کمک میگرفت که پیرنگ آن اقلیتهای جنسی را به تصویر میکشید. خود مرکوری هم در دسته اقلیتها در این زمینه قرار داشت و در استایلش به ابراز این موضوع توجه نشان میداد. مرکوری با طرفداران پرشماری که داشت، در صحبتکردن و ابراز خردهفرهنگها نقش بسیار مهمی ایفا میکرد. خردهفرهنگها به آداب و منش اقلیتهایی از جامعه در دل گروه بزرگتر میگویند. مرکوری در گذاشتن ذرهبین روی این بخش از فرهنگ جامعه و بزرگکردن و به نمایشدرآوردنش تبحر زیادی داشت. این روزها، گفتن از اقلیتهای جنسی در دنیا رواج زیادی پیدا کرده است. دیگر هنرمندانی مانند فردی مرکوری تنها نیستند و اتفاقا، دنیای سرمایهداری و بازارزده موسیقی از خردهفرهنگها در قالب حربهای برای نفوذ بیشتر به جیب مخاطبان بهره میبرد. کمرنگشدن اصالت کلام و نیت هنرمندان در نبود بزرگانی چون مرکوری بیشتر از هر زمان دیگری به چشم میآید.
تلاش برای برهمزدن مرزها
مرکوری در مرزها و چارچوبهای عرفی نمیگنجید. این موضوع در استایلش بیشتر از هرچیز دیگری نمایان بود. مردی با قامتی بلند و سبیلی که یادآور دنیای مردانه است، با تیشرتی ظاهر میشد که تصاویری کارتونی روی آن نقش بسته است. البته این نمونهای از استایلهای متفاوت او بود و در هر دورانی، این تفاوت و میل به تمایز را به شکل و شیوهای جدید نمایان میکرد. فردی مرکوری علاقهای به دنبالکردن ترندهای روز نداشت چون خودش از جمله افراد اصیلی بود که میتوانست مشقهای نویی در این زمینه بنویسد و دیگران را هم به تأسی وادار کند. مرکوری روی صحنهها بدل به مردی میشد که انگار هیچ محدودیتی نمیتوانست او را از ابراز خود بازدارد. این رویکرد نسبت به هنر و در عقیدهمندی روی استایلش هم اثرگذاری فوقالعادهای داشت.
استخدام استایل در خدمت هنر
هنر در دهههای گذشته، استیلای قدرتمندتری نسبت به دوران حاضر داشت. در دهههای ۷۰، ۸۰ و ۹۰ میلادی، این هنرمندان بودند که با خلاقیت و اعتمادبهنفس بینظیر خود، استایل و ظاهر را در خدمت اثری استفاده میکردند که قصد تولید و ارائهاش را داشتند. در سالهای اخیر، اوضاع کاملا فرق کرده است. حالا کمپانیهای بزرگ، نامهای تجاری و ترندهای روز هستند که برخی از قواعد استایل و چگونگی پوشش و ظاهر را به هنرمندان دیکته میکنند. فردی مرکوری از آن دست هنرمندانی بود که میدانست چطور از عناصر پوششی در خدمت عرضه باشکوهتر اثر خود استفاده کند. او با اکسسوریهای خاص، آرایش موهای متمایزش در هر دوره و پوشش خود حرفهای زیادی را روی صحنه طرح میکرد. مرکوری با آن زیرپوشهای سفید معروف، کمربندهای نگین و سگکدار و شلوارهای چسبانش برای همیشه در حافظه دوستداران جدی موسیقی به ثبت رسیده است.
اعتماد به نفس در خاصبودن
فردی مرکوری از آن هنرمندانی است که حتی بدون حضور خودش و با نمایش چند عنصر همیشگی موجود در استایلش هم همه میتوانند حضورش را احساس کنند. او آنچنان اعتمادبهنفس خاصی در ارائه و ابراز سلیقهاش در استایل دارد که باعث میشود، همه بهرغم تفاوتهایی که با او احساس میکنند، استایلش را بپذیرند و حتی لب به تحسینش باز کنند. برخورداری از اعتمادبهنفس و باورداشتن به آنچه که ارائه میکنید، راهی برای ارتقای جلوه تیپ و شخصیت پوششیتان هم هست. این اعتمادبهنفس بهراحتی بهدست نمیآید. این امتیاز در نتیجه خلاقیت، برخورداری از قریحه هنری، متفاوتبودن و تجربه ظاهر میشود. خاصبودن هنرمندانی مانند مرکوری با آنچنان سطحی از راحتی ابراز میشود که بسیاری فکر میکنند، امکان شبیه به او شدن را دارند. این اشتباه است. برخی از سادگیها از نهاد نوعی پیچیدگی سنگین و عمیق بیرون کشیده میشوند و حتی نزدیکشدن به آنها هم ممکن نیست؛ چه برسد به تقلید و شبیهشدن.
عصیانگری پرشور در انتخاب استایل
گفته میشود که فردی مرکوری در خارج از صحنه فردی متواضع و خجالتی بود. اما این ویژگیها به هیچ عنوان در زمان اجرا در او بازتاب داده نمیشد. در واقع، او روی صحنه و در زمان کار شبیه فرد عصیانگری بود که بیمحابا به دل کلیشهها میتازد. شاید فرصتی که صحنه به او میداد تا از خود همیشگیاش جدا شود، زمینه را برای استفاده از استایلهای عجیب و غریبش فراهم میکرد. پوشش همیشه نقش مهمی در انعکاس درونیات هر فرد دارد و این موضوع درباره فردی مرکوری هم بسیار نمود داشت. او از پوششهای غیررسمی، متفاوت و خاصی بهره میبرد که کمتر کسی به سراغشان میرفت. عصیانی که در اجرا و تیپ پوششیاش دیده میشد، یکی از مهمترین مؤلفههای شخصیت موسیقاییاش را هم رقم زده بود.
در آخر
فردی مرکوری هنرمند جذابی است. با وجود اینکه دیگر در این دنیا حضور ندارد، همچنان میتواند با آثاری که از خود بهجای گذاشته، به تداوم ماندگاریاش در این دنیا کمک کند. استایل او هم همیشه جنجالی و بحثبرانگیز بوده و نماینده خردهفرهنگهایی که در دوران خودشان هیاهوی فراوانی خلق کردهاند. شما طرفدار فردی هستید؟ از ابراز شدید عقاید و احساسات در استایل به شیوه او استقبال میکنید؟
دیدگاه شما